مقدمه
در مقالهی پیشین، با نگاهی به پیوند میان اقتصاد رفتاری و فناوری بلاکچین، بر اهمیت طراحی صحیح مشوقها در ساختارهای غیرمتمرکز تأکید کردیم و نشان دادیم که موفقیت بلندمدت این فناوری، تنها به توانمندی فنی آن وابسته نیست، بلکه نیازمند درک عمیق رفتار انسانی و طراحی دقیق انگیزههاست. اکنون، در ادامۀ آن بحث، به بررسی یکی از مهمترین کاربردهای عملی بلاکچین میپردازیم: تحول در صنعت املاک و مستغلات.
املاک بهعنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد جهانی، همواره با چالشهایی نظیر هزینههای بالا، فرایندهای کند و نبود شفافیت مواجه بوده است. در این مقاله، به این میپردازیم که چگونه بلاکچین، با ویژگیهایی همچون توکنایز کردن داراییها، خودکارسازی تراکنشها و تسهیل دسترسی به بازارهای جهانی، میتواند این صنعت سنتی را متحول کند و افقهای تازهای برای شرکتهایی مانند صابملک بگشاید.
مزایای بلاکچین در حوزه املاک و مستغلات چیست؟
املاک تجاری بخش قابلتوجهی از داراییها و فعالیتهای اقتصادی جهان را تشکیل میدهد. براساس گزارشی از مؤسسه MSCI، اندازه بازار سرمایهگذاری جهانی در املاک تحت مدیریت حرفهای از ۷.۴ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۶ به ۸.۵ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۷ افزایش یافته است.
با این حال، بازار املاک امروز از شبکههای مجزا و مستقلی تشکیل شده که میان آنها اصطکاک در تراکنشها و نبود شفافیت دیده میشود. بلاکچین اتریوم راهکاری عملی برای تحقق مزایای زیر در این صنعت ارائه میدهد:
- توکنیزاسیون داراییهای ملکی
- بهبود کارایی فرآیندهای عملیاتی صنعت
- کاهش هزینهها از طریق خودکارسازی فرآیندها
- دسترسی به بازار جهانی توزیع داراییها
- جذب طیف گستردهتری از سرمایهگذاران از طریق خرد کردن مالکیت
- دسترسی به فرصتهای بازار ثانویه
- بهبود دسترسی به دادهها برای افزایش شفافیت و تصمیمگیری بهتر در سرمایهگذاری و مدیریت پرتفوی
یکی از جذابترین مزایای اتریوم برای این صنعت، دیجیتالیسازی اوراق بهادار املاک یا همان “توکنایز کردن” است. داراییهای دیجیتال میتوانند نماینده داراییهای واقعی مانند املاک، صندوقهای سرمایهگذاری ملکی، جریانهای درآمدی، حقوق حاکمیتی و موارد دیگر باشند.
پس از توکنایز کردن، این داراییها میتوانند به بخشهای کوچکتر تقسیم شده، برای طیف وسیعتری از سرمایهگذاران قابل دسترس شوند و برای جذب سرمایه مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، بلاکچین قابل برنامهریزی اتریوم امکان دیجیتالیسازی امن و منطبق با مقررات تراکنشها و فرآیندهای مرتبط با این داراییها، از جمله صدور، معامله و مدیریت چرخه عمر آنها را فراهم میکند.
در بازار املاک، مشاوره، دانش و تخصص حرفهای فعالان این حوزه همچنان نقش حیاتی برای خریداران تجاری خواهد داشت؛ اما فرآیندهایی مانند پردازش اوراق بهادار، مدیریت تعهدات مالی، پردازش اسناد و حسابداری بهطور اجتنابناپذیری دچار تحول خواهند شد.
کاربردهای بلاکچین در حوزه املاک و مستغلات
فناوری بلاکچین سازمانی، صنعت املاک و مستغلات را متحول کرده و ده کاربرد کلیدی در این حوزه ارائه میدهد:
- مدیریت داراییها و صندوقهای سرمایهگذاری ملکی
- تأمین مالی پروژهها
- اوراق بهادارسازی وامها و رهنها
- مدیریت املاک
- ثبت مالکیت زمین و املاک، فروش و واگذاری مجدد
- برنامهریزی شهری
- توسعه و ساخت پروژههای ساختمانی
- مدیریت هویت سرمایهگذاران و مستأجران
- پرداختها و اجارهبها
- حسابداری درلحظه
توکنایز کردن چه تأثیری بر صندوقهای سرمایهگذاری و مدیریت داراییهای ملکی دارد؟
در حوزه املاک و مستغلات، توکنایز کردن به معنای دیجیتالیسازی اوراق بهادار، داراییهای جایگزین و ابزارهای مالی است.
با استفاده از فناوری بلاکچین اتریوم، داراییهای دیجیتال میتوانند بهگونهای برنامهریزی شوند که حقوق مالکیت، سوابق تراکنش و قوانین لازم برای صدور، توزیع و انتقال داراییها را دربرگیرند و با الزامات قانونی مطابقت داشته باشند.
به عنوان نمونههای ساده، میتوان به محدودیتهایی اشاره کرد که فقط اجازه میدهد توکنها به طرفهای خاصی منتقل شوند یا طی دورههای محدودیت زمانی (Lock-up Period) امکان انتقال نداشته باشند. داراییهای دیجیتال میتوانند متناسب با نیازهای گوناگون ناشران بهطور سفارشی طراحی شوند.
علاوه بر این، توکنایز کردن، هزینههای ایجاد، صدور و مبادله داراییها را کاهش داده است و سرعت این فرآیندها را افزایش میدهد. همچنین امکان نوآوری در ویژگیهای داراییها، پرداخت سود سهام و مدیریت سایر اقدامات شرکتی را فراهم میکند.
کاهش هزینهها همچنین به ناشران توکن اجازه میدهد حداقل میزان سرمایهگذاری را کاهش داده و دسترسی به طیف وسیعتری از سرمایهگذاران را فراهم کنند. افزایش ارتباط میان داراییهای دیجیتال و شبکههای مرتبط نیز فرصتهای بازار ثانویه را گسترش داده و نقدشوندگی را بهبود میبخشد.
بلاکچین چه تأثیری بر تأمین مالی جایگزین پروژههای ملکی دارد؟
تأمین مالی پروژههای جدید در حوزه املاک و مستغلات فرآیندی دشوار است. شرکتهای توسعهدهنده املاک هنگام تأمین مالی از طریق مؤسسات بانکی به عنوان تنها منبع وامدهنده، با نرخهای بهرهای بسیار بالا مواجه میشوند. همچنین، استفاده از منابع تأمین مالی متعدد، مانند تأمین مالی جمعی، به دلیل دشواریهای مدیریتی، چالشهای بیشتری ایجاد میکند.
فناوری بلاکچین دسترسی به مدلهای تأمین مالی جایگزین را سادهتر میکند. این فناوری با تسهیل مدیریت سرمایهگذاران برای توسعهدهندگان و تضمین شفافیت سرمایهگذاری و پیگیری مستمر بازده سرمایه (ROI) برای سرمایهگذاران، کارآمدی را افزایش میدهد.
محصولات مالی مبتنی بر بلاکچین همچنین میتوانند برای توزیع جهانی برنامهریزی شوند.
این راهکارها تجربه سرمایهگذاری را سادهتر میکنند، اعتماد سرمایهگذاران را افزایش میدهند و دسترسی به طیف وسیعتری از سرمایهگذاران را امکانپذیر میسازند.
بلاکچین چه تأثیری بر اوراق بهادار وام و رهن دارد؟
فرآیند صدور و ارزیابی وام همچنان فاقد استانداردهای یکپارچهاند و به مدارک کاغذی متکی هستند. ساختاردهی اوراق بهادار نیز غالباً قابل تفسیر اند و برای جلوگیری از تعهد مضاعف داراییها (Double-Pledging) نیازمند تلاش زیادی دارند.
معمولاً تصمیمگیری درباره خرید و فروش یا مدیریت داراییها بر اساس اطلاعات قدیمی انجام میشود. به همین دلیل، تطبیق و هماهنگی پرداختها در طول زمان با تأخیر همراه است و این موضوع باعث میشود سرمایهگذاران پولشان را دیرتر دریافت کنند و جریان نقدی آنها دچار مشکل شود.
فناوری بلاکچین به مؤسسات مالی این امکان را میدهد که به یک نسخه واحد از اطلاعات تأییدشده دسترسی داشته باشند، دادهها را به صورت ایمن به اشتراک بگذارند، تراکنشها را به صورت غیرقابل تغییر رصد کنند و پرداختها را به صورت لحظهای تسویه نمایند.
با دیجیتالیسازی یک وام یا رهن، میتوان اطلاعات مرتبطی مانند حقوق مالکیت و سوابق پرداخت وام را در آن برنامهریزی کرد تا تصمیمگیریهای آینده در زمینه خدماترسانی تسهیل شود.
همچنین میتوان از قراردادهای هوشمند برای جمعآوری و توزیع خودکار پرداختها به ذینفعان استفاده کرد و گزارشهای لحظهای به نهادهای نظارتی ارائه داد.
این قابلیتها امکان مدیریت مؤثر تمام مراحل چرخه عمر دارایی را فراهم میکند و با ارائه شواهد دقیق از عملکرد دارایی، اعتماد سرمایهگذاران را در بازارهای ثانویه افزایش میدهد.
بلاکچین چه تأثیری بر مدیریت املاک دارد؟
شرکتهای بزرگ مدیریت املاک در نظارت بر پرتفویهای جهانی خود با ناکارآمدیهایی مواجه هستند.
بلاکچین امکان اشتراکگذاری ایمن دادهها را فراهم میکند، فرآیند جمعآوری اجارهبها و پرداخت به مالکان را ساده میسازد و همچنین بررسیهای دقیق و سطح بالایی را در کل پرتفو ممکن میکند.
این تحولات، کارایی عملیاتی را افزایش داده و موجب صرفهجویی در زمان و هزینه میشود.
علاوه بر این، دادههای بسیار غنیتری تولید میشود که تصمیمگیریهای بهتر و آگاهانهتر را در مدیریت املاک ممکن میسازد.
بلاکچین چه تأثیری بر ثبت مالکیت زمین و املاک دارد؟
ثبت مالکیت زمین همچنان متکی به اسناد کاغذی است که در معرض خطراتی چون گمشدن، جعل و سوءمدیریت قرار دارند. علاوه بر این، انتقال مالکیت و دریافت مجوزهای مربوطه مستلزم طی کردن فرآیندهای طولانی و پرهزینه حقوقی است که گاه منجر به بلااستفاده ماندن زمین میشود.
فناوری بلاکچین با جایگزین کردن اسناد کاغذی قدیمی با داراییهای دیجیتال واقعی و ثبت تغییرات در یک دفتر کل غیرقابل تغییر، این مشکلات را برطرف میکند. این دفتر کل به عنوان یک منبع امن و مشترک برای اسناد میان طرفها و سازمانهای مختلف عمل میکند.
بلاکچین اتریوم دسترسی به سوابق تراکنشها و مالکیت املاک را آسانتر میکند؛ این امر باعث تسهیل معاملات بازار، افزایش اعتماد سرمایهگذاران، فراهم شدن امکان دسترسی بهتر به منابع مالی و در نهایت، توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع میشود.
نمونهای از این کاربرد عملی را میتوان در سوئد مشاهده کرد؛ جایی که سازمان ثبت زمین این کشور (Lantmäteriet) به همراه بانکها و دیگر بازیگران صنعت، یک پلتفرم ثبت دیجیتال املاک مبتنی بر بلاکچین را با موفقیت راهاندازی کردهاند.
بلاکچین چه تأثیری بر برنامهریزی شهری دارد؟
توسعه املاک تقریباً همیشه بدون دریافت بازخورد ارزشمند از سوی جامعه محلی انجام میشود. در نتیجه، عموم مردم غالباً احساس میکنند از فرآیندهای برنامهریزی کنار گذاشته شدهاند و نمیتوانند ترجیحات خود را درباره توسعههای محلی ابراز کنند.
پلتفرمهای برنامهریزی مبتنی بر بلاکچین میتوانند شامل منابع آموزشی، مشوقهای مشارکتی مبتنی بر توکن و یک حلقه بازخورد میان ذینفعان باشند.
این رویکرد، مشارکت جامعه را تشویق کرده است و موجب میشود که جوامع محلی بهتر در زنجیره ارزش توسعه املاک ادغام شوند.
نتیجه این فرآیند، افزایش اعتماد عمومی و بهبود خدمات توسعهدهندگان خواهد بود؛ مسیری که موفقیت پایدار پروژههای توسعه شهری را تضمین میکند.
بلاکچین چه تأثیری بر توسعه و ساخت پروژههای ساختمانی دارد؟
مدیریت پروژههای بزرگ ساختمانی به دلیل پراکندگی در فرآیندهای پیمانکاری فرعی و تأمین کالا، و نبود شفافیت در زنجیره تأمین، به طور فزایندهای دشوار شده است.
یک پلتفرم بلاکچین میتواند فرآیند تأمین کالا و خدمات را با مدیریت اعتبار تأمینکنندگان و پیمانکاران ساده کند و از طریق ایجاد مشوقهایی، عملکرد بهتر آنها را ممکن نماید.
قراردادهای هوشمند نیز میتوانند توافقات قراردادی و شرایط پرداخت را بهطور خودکار اجرا کنند و به بهبود مدیریت مالی پروژهها کمک نمایند.
بلاکچین همچنین میتواند اصالت کالاها را از مبدا تأیید کند؛ به این صورت که محصولات به توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) متصل و این توکنها به عنوان گواهیهای دیجیتال در بلاکچین ثبت میشوند.
در نهایت، بلاکچین با دیجیتالیسازی کامل فرآیندها، مدیریت پروژه را بهینه میکند. این امر به مدیران پروژه این امکان را میدهد که وضعیت پروژه را بهصورت ایمن رصد کند و با ذینفعان اصلی به اشتراک بگذارند، گلوگاهها را به حداقل برسانند و مدیریت پروژه را به شکلی کارآمدتر انجام دهند.
بلاکچین چه تأثیری بر هویت سرمایهگذاران و مستأجران دارد؟
هویتهای دیجیتال مبتنی بر بلاکچین در صنایع مختلف، کاربردهای مصرفی و حتی در بخش دولتی، نقشی قدرتمند خواهند داشت.
هویتهای سرمایهگذاران و مستأجران که از طریق فرآیندهای مشترک تأیید هویت (KYC) و مبارزه با پولشویی (AML) مبتنی بر بلاکچین ایجاد میشوند، میتوانند فرآیندهای بررسی پیشینه را تسهیل کنند، هزینهها را کاهش و امنیت را افزایش دهند.
هویتهای غیرمتمرکز به افراد این امکان را میدهند که مالکیت املاک خود را اثبات کرده و اسناد ضروری مانند بیمهنامه، مدارک هویتی و سوابق اعتباری را بهآسانی و بهصورت ایمن با طرفهای ذیربط به اشتراک بگذارند.
بلاکچین چه تأثیری بر پرداختها و قراردادهای اجاره دارد؟
فناوری دفاتر کل توزیعشده (Distributed Ledger Technology) امکان امضای قراردادهای اجاره و انجام پرداختها بهصورت زنجیرهای (On-Chain) را فراهم میکند.
این فناوری نیاز به بررسی دستی حسابها را از بین میبرد و پرداخت اجارهبها و سود سهام به صاحبان املاک را بهطور خودکار انجام میدهد.
افزون بر این، قراردادهای هوشمند میتوانند سایر پرداختها و هزینهها را نیز بهصورت خودکار مدیریت کنند و با ایجاد مشوقهای مناسب، رفتار مطلوب مستأجران، مالکان و ارائهدهندگان خدمات را ترغیب نمایند.
بلاکچین چه تأثیری بر حسابداری لحظهای دارد؟
با ثبت مالکیت املاک و جریانهای نقدی بر روی بلاکچین، سرمایهگذاران و مالکان داراییها از حسابداری خودکار و تقریباً درلحظه بهرهمند میشوند.
در آینده، تهیه صورتهای مالی سالانه همچون ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان میتواند بهصورت درلحظه انجام شود و حتی امکان انجام حسابرسیهای لحظهای فراهم گردد.
این تحول، پیشرفتهای چشمگیری در حوزه انطباق با مقررات، نظارت قانونی و روابط سرمایهگذاران به همراه خواهد داشت.
جمعبندی
فناوری بلاکچین افقهای نوینی پیش روی شرکتهایی همچون صابملک گشوده است. از طریق توکنایز کردن داراییهای ملکی، امکان جذب سرمایه از طیف گستردهتری از سرمایهگذاران فراهم شده است و نقدشوندگی داراییها به میزان چشمگیری افزایش مییابد. بهرهگیری از قراردادهای هوشمند نیز فرآیندهایی همچون پرداخت اجارهبها، انتقال مالکیت و توزیع سود را بهصورت خودکار، ایمن و با صرفهجویی در زمان و هزینه مدیریت میکند. همچنین دیجیتالیسازی سوابق مالکیت و ثبت اطلاعات مالی بر بستر بلاکچین، امکان حسابداری درلحظه و شفافیت کامل در مدیریت داراییها را برای صابملک فراهم میسازد.
